اگر تجربه کار در حوزههای فنی را داشته باشید یا حتی برای یکبار هم که شده چشمتان به اعداد و ارقامی که روی سیمها و کابلهای برق وجود دارد بیفتد، قطعاً این سؤال در ذهنتان به وجود میآید که علائم اختصاری روی سیم برق چیست و چه اطلاعاتی را به ما میدهند. دررابطه با این موضوع باید بگوییم که این علائم مانند علائم راهنمایی هستند و برای شناخت انواع سیم و کابل و استفاده درست و به جا از آنها، کمک زیادی به افراد خواهند کرد. تقریبا در تمام کشورها علائم اختصاری روی سیم و کابل مشابه است و این علائم در دنیای برق بهعنوان زبان مشترک شناخته میشوند. آشنایی با این علائم به شما کمک میکند تا برای مدار الکتریکی موردنظرتان، سیم مناسبی بخرید و بهاینترتیب امنیت پروژهها را تأمین کنید. اگر به دنبال خرید کابل ابزار دقیق یا کابلهای دیگر هستید، شناخت این علائم به شما این امکان را میدهد که کابلهایی با ویژگیهای خاص مانند مقاومت در برابر نویز یا دما را انتخاب کرده و از عملکرد بهینه آنها بهرهمند شوید. در این مقاله به بررسی این علائم و کاربرد آنها بیشتر اشاره خواهیم کرد.
علائم اختصاری روی سیم برق نشان دهنده چیست؟
سیمهای برق ابزارهایی کاربردی هستند که جهت انتقال انرژی الکتریکی در دستگاهها و تجهیزات مختلف، در خانهها یا صنایع مورداستفاده قرار میگیرند. این ابزار بهظاهر ساده، در قالب یک سری حروف مخفف، اطلاعات مهمی را به کاربران ارائه میدهند که این اطلاعات در واقع روی روکش آنها به چاپ و درج رسیده است. به کمک این علائم میتوانید نوع سیمها را بشناسید و دررابطهبا دما، ولتاژ، کاربرد و سایر مشخصات فنی آنها اطلاعات بیشتری به دست آورید. افرادی که تکنسین برق هستند و یا در حوزه مهندسی برق فعالیت میکنند، باید با این علائم به طور کامل آشنا باشند.
علامت اختصاری سیم و کابل چه اهمیتی دارد؟
علائم اختصاری روی سیم برق، اهمیت بسیار زیادی دارند که برخی از دلایل این میزان اهمیت، به موارد زیر مرتبط میشود:
- شناسایی نوع سیم
- ایمنی
- نصب صحیح
- عیب یابی
شناسایی نوع سیم
به واسطه این علائم میتوان نوع سیم را شناسایی کرد و نسبت به کاربرد یا عدم کاربرد آن سیم در پروژهها، اطلاعات لازم را به دست آورد.
ایمنی
با استناد بر علائم درج شده روی سیم و کابل، از انتخاب سیمهای اشتباه برای پروژههای خاص جلوگیری به عمل میآید؛ چرا که به این شکل زمینه برقگرفتگی، آتشسوزی، اتصال کوتاه و… کاهش پیدا میکند.
نصب صحیح
باوجود اطلاعات موجود روی سیمها و کابلها، تکنسین میتوانند سیمکشی و کابلکشی را به طور صحیح انجام دهند و ایمنی و عملکرد بهینه پروژهها را افزایش دهند.
عیبیابی
درصورتیکه در سیستم الکتریکی مشکلی ایجاد شود با استفاده از این علائم میتوان عیبیابی و تعمیر سریعتر و دقیقتر را اعمال کرد.
علائم اختصاری روی سیم برق چه معنایی دارند؟
استاندارد VDE یکی از کاربردیترین نوع استانداردها برای علامتگذاری روی سیم و کابل شناخته میشود. کمپانیهای ایران نیز بر اساس این استاندارد، محصولات خود را کدگذاری میکنند. طبق استاندارد VDE هر کابل به واسطه ۴ حرف اختصاری شناخته میشود. این حرفها از قسمت چپ به سمت راست خوانده میشوند و بیانگر جنس هادی، جنس عایق، نوع غلاف و جنس روکش نهایی هستند. هر کدام از علائم اختصاری روی سیم برق بر اساس استاندارد VDE عبارتاند از:
- NA: سیم با هادی آلومینیومی
- N: سیم با هادی مسی
- Y: عایق از جنس پیویسی
- Yu: پیویسی تأخیرانداز شعله
- Yu: پیویسی تقویت شده
- Y۲: پلیاتیلن
- b: زره
- Bd: تاب گروهی
- C: حفاظ بافت سیم کسی
- D: حفاظ مسی تابیده شده بهصورت مارپیچ
- e: هادی مفتولی
- F: نوار ضدآب بهصورت مارپیچ
- f: افشان
- G: عایق از جنس لاستیک
- G۲: لاستیک سیلیکون
- H: پلیمر بدون هالوژن، مانع از انتشار شعله
- G۳: لاستیک ایلن پروپیلن
- OZ: کابل شمارهدار بدون سیم ارت
- Q: بافت سیم فولادی
- re: مفتول گرد تک رشته
- SL: کابل کنترل افشان
- t: ضد موریانه
- X: پیویسی شبکهای
- X۲: پلیاتیلن شبکهای
- X۱۱: پلیاورتان شبکهای
- Z: بافت فولادی با استقامت کششی زیاد
- Zg: نخ پشمشیشه
- K: غلاف سرب
- KL: غلاف آلومینیومی
- L: روکش آلومینیومی نرم
- A: روکش الیاف گیاهی
- M: روکش سربی
- MZ: روکش آلیاژ سربی
- O: مقاوم در برابر روغن
با این اطلاعات اگر عبارت N2XY روی یک کابل درج شده باشد به این معناست که هادی این کابل از جنس مفتول مسی است. جنس عایق از نوع پلی اتیلن کراساینک شده XLPE بوده و روکش نهایی آن از جنس PVC است.
سایر علائم مهم روی سیم برق
از دیگر اطلاعات و علائم اختصاری روی سیم برق میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سایز سیم
- ولتاژ نامی
- نام شرکت سازنده
- استانداردها
سایز سیم
سایز سیم با اعدادی مانند 0.5 mm2، 0.75 mm2، 1.0 mm2، 1.5 mm2، 2.5 mm2، 4.0 mm2 و … روی سیم درج میشود که هرچه عدد بزرگتر باشد، سطح مقطع سیم بیشتر است و میتواند جریان الکتریکی بیشتری را عبور دهد کند.
ولتاژ نامی
از دیگر اطلاعاتی که روی سیم و کابل درج میشود ولتاژ نامی است. این عدد بیشترین ولتاژی را که سیم به طور ایمن از خود عبور میدهد مشخص میکند.
نام شرکت سازنده
نام شرکت سازنده از دیگر اطلاعاتی است که باید روی سیمها درج شود.
استانداردها
شماره استاندارد مربوطه که سیم و کابل بر اساس آن تولید شدهاست نیز باید روی سیمها و کابلها درج شود.
روش خواندن علائم اختصاری سیم و کابل
برای اینکه بتوانیم علائم اختصاری روی سیم کابل را بخوانیم باید قبل از هر چیزی اجزای تشکیلدهنده یک سیم یا کابل را بشناسیم. بهطورکلی یک کابل استاندارد از لایههای زیر به تولید میرسد.
- روکش اولیه
- عایق میانی یا پوشش
- روکش جداکننده
- آرمور
- حفاظ
- عایق
- هادی
برای اینکه اطلاعات روی سیم را بخوانید ابتدا باید متن روی محصول را از سمت چپ به سمت راست مطالعه کنید. هر یک از حرفهایی که نوشته شده اطلاعات زیر را به شما ارائه میدهند.
- حرف اول: جنس مغزی رسانای کابل است.
- حرف دوم: نشاندهنده جنس عایق کابل است.
- حرف سوم: جنس غلاف سیم یا کابل را نشان میدهد.
- حرف چهارم: روکش نهایی کابل را مشخص میکند.
سخن پایانی
علائم اختصاری روی سیم برق، اطلاعات مختلفی را به ما نشان میدهند و دررابطهبا کاربرد و مشخصات سیم و کابل، کاربران را آشنا میکنند. درک این علائم و نشانهها، برای انتخاب یک سیم و کابل مناسب و نصب صحیح آن اهمیت بسیار زیادی دارد. همچنین در عیبیابی سیستمهای الکتریکی نیز بسیار کمککننده هستند. اگر باتوجهبه اطلاعات موجود روی سیمها و با رعایت نکات ایمنی، از انواع سیم و کابل استفاده کنید از بروز خطرات جدی جلوگیری کرده و از سیستمهای الکتریکی بهصورت بهینه و در شرایط کاملاً ایمن استفاده میکنید.